تحولات سالهای اخیر صنعت نفت و انرژی بهویژه پس از افت قیمتهای جهانی نفت خام در نیمه سال ۲۰۱۴، حکایت از ظهور دورانی متفاوت در شرایط کسب و کار این صنعت را دارد. از یکسو، شاهد ادامه فعالیت و رشد قابلیتهای شرکتهای کوچک دانش بنیان در زمینه منابع نامتعارف هستیم. این مهم به معنی آن است که در سالهای آتی و با وجود تثبیت قیمتهای نفت خام در سطوح پایین، همچنان شاهد ادامه روند افزایش تولید و عرضه نفت و گاز بهویژه از محل منابع نامتعارف و احیانا در گستره جغرافیایی گسترده-تری از وضع موجود خواهیم بود.
از سوی دیگر، با رشد و توسعه هوش مصنوعی و فناوریهای دیجیتال، سطح بهرهوری در بنگاههای این صنعت چنان در حال افزایش است که ادامه رقابت و فعالیت شرکتها با استفاده از مدلهای قدیمی کسب و کار را ناممکن ساخته است. علاوه بر این، با رشد فناوریهای دیجیتال و الکتریکی، نسل جدیدی از خودروها و سیستم حمل و نقل در حال تولید است و رشد و گسترش فزاینده انرژی¬های تجدیدپذیر، که به شدت تقاضای سوخت و به تبع آن مصرف نفت خام در سالهای آتی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
البته بدیهی است که اولویتها و مسایل پیش روی صنعت نفت و انرژی ایران با فضای حاکم بر سایر کشورها متفاوت است، اما شناخت مناسبات جدید حاکم بر این صنعت، ایران را در بهرهگیری صحیح و به موقع از فرصتهای موجود در فضای بینالملل و پرهیز از مواجهه با تهدیدهای موجود یاری خواهد رساند.
در همین زمینه، از مهمترین چالشها و البته تکالیف بر زمین مانده صنعت نفت و انرژی کشور عبارتند از: ازدیادبرداشت از میادین نفت و گاز، تکمیل زنجیره ارزش محصولات هیدروکربوری در صنایع پایین دستی بهویژه صنایع پایین دست و نوین پتروشیمی، و افزایش بهره وری در زنجیره تولید، انتقال و مصرف انرژی. البته مواردی همچون دسترسی به منابع مالی، ارتقای سطح فناوری و ایجاد اشتغال نیزجزو چالشهای عمومی کشور است که انتظار میرود صنعت نفت و انرژی کشور بتواند در این زمینه اقدامات موثری را به انجام برساند تا شرایط برای سایر بخشها نیز تسهیل شود.
این در حالی است که مسیر طی شده و تجارب اندوخته شده در سایر کشورها حکایت از آن دارد که آنچه بیش از سرمایه و فناوری، راه توسعه و پیشرفت کشورها را هموار میکند، کیفیت و تجربه مدیریت و در سطحی فراتر، نحوه و شیوه حکمرانی است. در واقع بسیاری از صاحبنظران و اندیشمندان، مهمترین مولفه تاثیرگذار برای مقابله با چالشها و گام نهادن در مسیر توسعه را حکمرانی مطلوب میدانند. بنابراین چنانچه دولت، به صورت اصولی و صحیح و به فوریت در مسیر تنظیمگری حرفهای و جامع گام بردارد و در این جایگاه علاوه بر رویکرد نظارتمحور، از رویکرد انگیزشمحور و تسهیلگر نیز بهره مناسب را ببرد تا بتواند زمینه مساعد برای ایجاد رقابت و ظهور و بروز توانمندیهای بخش خصوصی، فعالان اقتصادی و مردم را مهیا سازد، میتوان امید داشت تا در مواجهه با چالشهای اشاره شده بخش انرژی، موفقیتهایی بزرگی نصیب کشور گردد.
در همین راستا، سومین کنگره راهبردی نفت و نیرو که با حضور نمایندگان مجامع و شرکت¬های معتبر داخلی و بینالمللی حاضر در کنگره همراه شده است، فرصت خوبی را برای تلاقی افکار و اندیشهها در جهت کسب نتایج کاربردی و برداشتن گامهای موثر برای ایران عزیز فراهم آورده است. بنابراین انتظار است این گردهمایی مقدمهای موفق برای نقشآفرینی بیشتر نهادهای مردم نهاد و نهادهای خصوصی در توسعه اقتصاد کشور باشد و با تداوم برگزاری این کنگره در سنوات آتی، تعاملات سازنده در زمینه کسب و کارهای مرتبط با انرژی به طور موفقیت آمیزی گسترش یابد. انشاء…
رکن الدین جوادی
